Podstawowe zasady fotografii krajobrazowej

Złota i niebieska godzina, zasada trójpodziału, mocne punkty i długi czas ekspozycji to tylko niektóre z podstawowych zasad, które warto stosować w fotografii krajobrazowej. Nie znacie ich jeszcze? Zaraz wszystko wyjaśnię.

---

23 sierpnia w kinie Wisła w Warszawie odbyły się warsztaty organizowane przez markę Amundsen. Poprowadził je znany fotograf krajobrazowy Marcin Dobas. Zaproszenie na warsztaty można było wygrać m.in. w konkursie ogłoszonym przeze mnie na facebook’u.

Marcin w trakcie warsztatów odkrywał przed uczestnikami tajniki fotografii krajobrazowej.  Dzielił się swoim doświadczeniem o tym, jak fotografować w podróży, jak planować podróże fotograficzne i z jakich programów przy planowaniu korzystać, jaki sprzęt najlepiej zabrać i o czym zawsze pamiętać przed wyjazdem. Dzielił się też licznymi pouczającymi anegdotami ze swoich podróży fotograficznych, które z całą pewnością początkującym adeptom pozwoliły nauczyć się wiele na błędach innych.

Te warsztaty to jednak niejedyna niespodzianka, jaką przygotowała marka Amundsen. Mamy kolejny konkurs fotograficzny: Amundsen Photo Awards.

Ci, którzy brali udział w warsztatach z Marcinem, już pewną wiedzę o fotografii podróżniczej i krajobrazowej posiedli. Dla wszystkich tych, którzy w warsztatach udziału wziąć nie mogli, przygotowałam kilka podstawowych zasad, którymi kieruję się w fotografii krajobrazowej i podróżniczej. Na końcu tekstu znajdziecie również informacje o samym konkursie, do wzięcia udziału w którym serdecznie zachęcam.

1. Fotografowanie o właściwych porach dnia

Ulubioną porą fotografów jest tzw. „złota godzina” („magic hour”, „golden hour”), która występuję na około godzinę przed zachodem i na około godzinę po wschodzie słońca. To czas, w którym słońce znajduje się nisko nad horyzontem, rzuca długie cienie i pojawia się ciepłe światło, które nadaje magii otoczeniu. Warunkiem jest jednak ładna, słoneczna pogoda.

Drugą idealną do fotografii krajobrazowej jest „niebieska godzina” („blue hour”), która z kolei mniej więcej występuje na około godzinę przed wschodem słońca i około godziny po zachodzie. W tym czasie niebo nabiera niezwykłego granatowego odcienia. Oświetlone miasto na tle takiego granatowego nieba wygląda zjawiskowo.

Ważne jest, by na miejscu, w którym chcemy fotografować o złotej czy niebieskiej godzinie pojawić się stosunkowo wcześnie, by znaleźć odpowiednie miejsce i ustawić kadr. Zwykle, kiedy wybieram się na zdjęcia, przyjeżdżam nawet na godzinę czy dwie przed zachodem lub wschodem.

2. Stosuj zasadę trójpodziału

Trójpodział to podzielenie kadru liniami pionowymi i poziomymi na dziewięć takich samych części. Na przecięciach linii otrzymamy tzw. mocne punkty. To właśnie w nich warto umieszczać kluczowe elementy fotografii.

Warto też pamiętać o podstawowych zasadach, w którym trójpodział również pomoże. Linię  horyzontu umieszczamy na wysokości 1/3, 2/3 albo nawet 1/6 kadru, chyba że chce się podkreślić symetrię – wówczas można podzielić kadr na pół.

3. Ostrz na hiperfokalną

Hiperfokalna zawsze wydawała mi się strasznie trudną nazwą. Na początku w ogóle nie miałam zielonego pojęcia, o co z nią chodzi. Czytałam nudne i zawiłe definicje i wcale w zrozumieniu działania hiperfokalnej mi to nie pomogło. W rzeczywistości okazało się to jednak dużo prostsze. Ostrzenie na hiperfokalną to po prostu ostrzenie na 1/3 głębokości kadru. Jeśli w kadrze masz pierwszy plan w postaci np. kwiatów, drugi plan z drzewem i w trzecim planie masz np. góry i chcesz, żeby wszystko było ostre, zarówno pierwszy, drugi, jak i trzeci plan, to poza tym, że stosujesz przysłonę f/8 wzwyż, to ostrzysz mniej więcej na przecięciu planu z kwiatami i drzewem. Otrzymujesz wówczas maksymalną ostrość zdjęcia. Ja to robię na oko. Można oczywiście to dokładnie wymierzyć, ale ja aptekarstwa z fotografią wolę nie mieszać.

4. Pokaż skalę

W fotografii górskiej zawsze warto pokazywać minimum trzy plany, aby unikać poczucia spłaszczenia krajobrazu. Pomoże w tym umieszczenie w kadrze postaci, a także eksperymentowanie z przysłoną i głębią ostrości.

5. Znajdź mocny pierwszy plan

To, co przyciąga wzrok w fotografii krajobrazowej to często pierwszy plan. Warto w nim umieścić jakiś ciekawy obiekt, który urozmaici zdjęcia, a przede wszystkim uczyni go wieloplanowym, pokaże skalę lub odległość kolejnych planów. Pusty pierwszy plan pod postacią np. piasku na plaży czy trawy na łące może znudzić widza. Dodanie elementów w pierwszym planie, uczyni fotografię znacznie ciekawszą. Co może być tym pierwszym planem? Wszystko: kwiaty, kamienie, skały, postać, konar drzewa i wiele innych. Można też  wykorzystać naturalne linie w naturze do poprowadzenia wzroku widza w odpowiednim kierunku. Posłużą do tego drogi, ścieżki, murki.

6. Używaj szerokiego kąta, ale nie zapominaj o teleobiektywie

W fotografii krajobrazowej często używa się szerokich kątów, które pozwalają na szerokie ujęcia. Szkła szerokokątne to wszystkie, których ogniskowa jest krótsza niż 50 mm. Najlepsze to te od 18-28 mm. Można też używać standardowego 18-55 mm. Nie warto się jednak się ograniczać. Krajobraz lubi również teleobiektywy, które kompresują przestrzeń, pomagają wyodrębnić jakiś element krajobrazu lub ściągnąć oddalone od siebie plany i dać zupełnie nową jakość fotografii krajobrazowej.

7. Eksperymentuj z wartościami przysłony

Duża wartość przysłony (najlepiej od f/8 wzwyż) da dużą głębię ostrości, za czym pójdzie lepsza ostrość wszystkich planów kadru, czyli ostre będą i kwiaty w pierwszym planie, drzewo w drugim, i góry w trzecim. To, co może dawać początkowo trudności, to zapamiętanie, że mały otwór przysłony równa się duża wartość przysłony, a im mniejszy otwór przysłony, tym może pojawiać się na zdjęciu więcej zniekształceń. Krajobraz najczęściej fotografuje się na przysłonach f/8-f/11, które zapewniają najlepszą jakość obrazu. Warto jednak być kreatywnym i np. użyć przysłony o mniejszej wartości, ustawić ostrość  na pierwszy plan i dzięki takiemu zabiegowi zyskać mniejszą głębię i poczucie przestrzeni krajobrazu.

8. Szukaj ramek

Naturalne obramowania w postaci konarów drzew, liści, murków, bram i innych elementów  krajobrazu pozwalają zdjęciu nadać głębi, wypełnić kadr i uczynić go ciekawszym. Czasami z pozoru niezbyt ciekawa scena nabiera zupełnie innego charakteru, gdy ujmiemy ją w ramy. Często wykorzystuję tę metodę przy fotografowaniu architektury lub podczas złej pogody, by ukryć np. przepalone niebo.

9. Używaj długiego czasu ekspozycji

To, co się porusza w naturze, czyli chmury na niebie, czy woda w rzece przy długim czasie naświetlania (20-30 sekund i więcej) ulegną rozmyciu i zmiękczeniu. Długie czasy naświetlań pozwalają pokazać dodatkowy wymiar, czyli upływający czas i często banalne zdjęcie zamieniają w interesującą fotografię. 

W ciągu dnia do wydłużania czasu przyda się neutralny filtr szary ND o określonej gęstości, który przyciemni obiektyw i pozwoli użyć dłuższych czasów. Ja stosuję najczęściej ND 1000.

10.Korzystaj ze statywu

Korzystanie ze statywu przede wszystkim pozwoli na wydłużenie czasu ekspozycji. Im dłuższy czas ekspozycji, tym więcej światła wpada na matrycę i dzięki temu możemy np. fotografować nocą i otrzymać nieporuszone zdjęcie. Jeśli czas, który używamy, nie jest bardzo długi, np. 1/50-1/30, a aparat jest niewielkich rozmiarów, można próbować robić zdjęcia „z ręki”. Z dłuższymi czasami bez statywu to się jednak nie uda. Przydatny będzie również pilot lub samowyzwalacz, który podczas używania długich czasów naświetlania, uchroni przed poruszeniem aparatu i rozmyciem zdjęcia. Można też wykorzystać samowyzwalacz w aparacie.

11. Fotografuj nocą

Nie ograniczajcie się jedynie do fotografowania krajobrazów w ciągu dnia. Pejzaż, np. górski idealnie nadaje się również do nocnej fotografii, zwłaszcza w terenach odległych od miast, niezanieczyszczonych sztucznym światłem. W takich warunkach można fotografować piękne gwiaździste niebo. W tym przypadku konieczne jest jednak całkowite zrezygnowanie z automatyki aparatu i przerzucenie się na tryb manualny.

Nocna fotografia wymaga jasnego obiektywu, statywu, pilota lub samowyzwalacza, który pomoże uniknąć drgań podczas wyzwalania migawki. Im jaśniejszy obiektyw, tym niższą czułość (ISO) będzie można użyć, a trzeba pamiętać, że im wyższa czułość, tym gorsza jakość zdjęć. Najważniejszym parametrem jest czas naświetlania, zwykle długi. Nocą trzeba eksperymentować z ekspozycją i kombinacją czasu z czułością, aby otrzymać najlepszej jakości zdjęcie.

---

Jak robić lepsze zdjęcia? Co to jest ISO, balans bieli, przysłona, czas naświetlania?   

Jak zacząć fotografować i nauczyć się robić lepsze zdjęcia? Jak fotografować zorzę polarną? 

Gdzie fotografować w Krakowie? 12 miejsc, które mnie urzekły  10 przydatnych aplikacji na smartfon dla fotografa

Gdzie fotografować? Jak szukać ciekawych miejsc do zdjęć?  Aparat fotograficzny dla podróżnika -jaki wybać? 

---

AMUNDSEN PHOTO AWARDS

IDEA

AMUNDSEN PHOTO AWARDS to prestiżowy konkurs fotograficzny, skierowany zarówno do pasjonatów fotografii, jak i profesjonalistów i utrzymany w duchu marki Amundsen. Poszukujemy tu zdjęć nietuzinkowych, odkrywających nieznane, wyjątkowych w formie i przekazie. Nie tylko z najodleglejszych zakątków świata, bo wiele nieodkrytych miejsc znajduje się także tuż za rogiem.

ZASADY

Uczestnicy mogą dodać 3 fotografie swojego autorstwa w 4 kategoriach tematycznych: zwierzęta, ludzie, krajobraz oraz w kategorii specjalnej: zimowa ekspedycja. Zgłoszenia przyjmowane są do 18 listopada na stronie www.amundsenphotoawards.pl. Ogłoszenie finalistów nastąpi 3 grudnia, a wyłonienie zwycięzców 12 grudnia podczas Gali Finałowej.

JURY

Składa się z 3 ambasadorów Amundsen, którzy oprócz umiejętności fotografowania patrzą na świat i fotografie zgodnie z wartościami marki Amundsen. Kim są?

Marcin Dobas, fotograf National Geographic członek międzynarodowego zespołu fotografów Olympus Visionaries, wielbiciel natury i podróżnik.

Krzysztof Starnawski, nurek i pasjonat fotografii podwodnej. Odkrywca najgłębszej jaskini podwodnej.

Łukasz Nowicki, reporter, prezenter telewizyjny, podróżnik i pasjonat fotografii podróżniczej.

NAGRODY

Nagroda główna w kategoriach ludzie i krajobraz:

Olympus E-PL9 14-41 EZ +obiektyw 45mm/1,8

Nagroda główna w kategoriach zwierzęta i zimowa ekspedycja:

Olympus E-M10 III traveler pack (statyw + torba fotograficzna)

Nagroda II stopnia we wszystkich kategoriach:

EIZO, monitor graficzny z serii ColorEdge CS2420

Nagroda III stopnia we wszystkich kategoriach:

Olympus Tough! TG-5 + pokrowiec neoprenowy

Na wszystkich zwycięzców w poszczególnych kategoriach czeka dodatkowa nagroda w postaci 4-dniowych warsztatów z Marcinem Dobasem – fotografem National Geographic.

---

Fotorelacja z warsztatów

Źródło zdjęć: Marquard Media Polska

Uważasz, że tekst jest przydatny? Możesz mi łatwo podziękować, a jeszcze na tym oboje skorzystamy! Planujesz podróż? Zarejestruj się na portalu AirB&B korzystając  z tego linka. KLIK! Dostaniesz 100 zł na pierwszą podróż, a i mi wpadnie parę groszy na noclegi. Wolisz skorzystać z Booking.com? Wybierz ten link KLIK!